STRESS OP HET WERK SIGNALEREN
Er wordt wetenschappelijk veel onderzoek gedaan naar burn-out klachten. In 2020 ervaarden maar liefst 1,2 miljoen mensen burn-out klachten. Wat is het en hoe kun je het herkennen?
HET VERSCHIL TUSSEN STRESS, OVERSPANNEN EN BURN-OUT
Iedereen heeft het tegenwoordig druk en krijgt te maken met stress. We kennen allemaal wel iemand die overspannen is of ‘met een burn-out thuis zit’. Stressgerelateerde termen worden in de volksmond veel door elkaar gebruikt. Maar er zijn belangrijke verschillen. Hoe herken je stress, overspannenheid en een burn-out? En in welk stadium moet je aan de bel trekken?
STRESS:
Met stress krijgen we allemaal wel eens te maken. Denk aan een deadline die je op tijd moet halen of dat extra project dat je had aangenomen. Of die onverwachte situatie die veel aandacht opeiste. Stress is doorgaans van korte duur en vaak kun je van te voren al uitkijken naar het moment dat het minder druk wordt – zodra je project is afgerond, bijvoorbeeld. Gezonde mate van stress hebben we nodig om in pieken te functioneren.
Aanhoudende stress
Als stressvolle situaties zich blijft aanhouden omdat we niet in staat zijn om tussendoor rust te (kunnen) nemen, blijft er spanning ontstaan. Deze spanning die door stress veroorzaakt wordt, is dan blijvend. Je hebt het gevoel onder continu druk te staan en dit uit zich in verschillende lichte stress-symptomen:
- Een opgejaagd gevoel.
- Piekeren en slaapproblemen, en als gevolg daarvan vermoeidheid.
- Concentratieproblemen, waardoor je slechter presteert en de kwaliteit van je werk afneemt.
- Stemmingswisselingen, waardoor je snel prikkelbaar bent en je sociale contacten eronder lijden.
- Hoofd- en buikpijn of nek- en schouderklachten.
- Een toename in het alcohol- of medicijngebruik om de symptomen tijdelijk te onderdrukken.
Stress verminderen
Herken jij jezelf in deze symptomen? Trek dan direct aan de bel. Het is waarschijnlijk nog niet nodig professionele hulp te zoeken, maar het is wel zaak dat je de bron van de stress zoveel mogelijk wegneemt. Ga met je baas in gesprek, besteed een groot project uit, stop met bepaalde activiteiten of neem simpelweg meer tijd voor jezelf.
OVERPANNENHEID:
Het lang aanhouden van stress, kan omslaan in overspannenheid. Dit merken we vaak pas als er onverwacht iets gebeurt dat we er niet meer bij kunnen hebben. De klachten nemen dan in ernst toe en beginnen je functioneren echt in de weg te staan. Symptomen van overspannenheid zijn:
- angst- en paniekklachten, hyperventilatie of hartkloppingen
- neerslachtigheid en plotselinge huilbuien
- een gevoel van uitputting
- geheugenproblemen, vergeetachtigheid en verwardheid
- een overgevoeligheid voor prikkels van buitenaf
- vreemde lichamelijke klachten, zoals tintelende spieren, een beperkt zicht of oorsuizen
- een verhoogde bloeddruk
- darmproblemen
Overspannenheid behandelen
Bij overspannenheid is het duidelijk dat er iets aan de situatie moet veranderen. Het goede nieuws is dat dit ook goed mogelijk is. Overspannenheid is relatief eenvoudig omkeerbaar: zodra je de bron van de stress wegneemt, verdwijnt de overspannenheid vaak al binnen enkele weken. Het is wel verstandig hierbij hulp van een duurzaam inzetbaarheids coach te zoeken. Een coach kan je in dit proces begeleiden. Je tips en tools aanreiken. Met jouw en je werkgever in een veilige setting in gesprek gaan om zaken anders te regelen om ervoor te zorgen dat je teveel stress in de toekomst voorkomt. Denk aan de werkdruk, grenzen aangeven, waardering en erkenning.
BURN-OUT:
Wanneer overspannenheid eindigt en een burn-out begint is niet duidelijk aan te geven. De klachten en symptomen zijn grotendeels hetzelfde. Het verschil tussen de twee is de mate van fysieke uitputting van je lichaam. Als je jarenlang je grenzen blijft negeren, zijn al je energiereserves uiteindelijk opgebruikt. Blijf je overspannenheid toch negeren, dan pleeg je ernstige roofbouw op je lichaam. Overspannenheid gaat dan langzaam over in een burn-out.
Dit kan ernstige gevolgen hebben:
- een compleet onvermogen de simpelste taken uit te voeren
- serieuze lichamelijke uitvalverschijnselen
- extreme overgevoeligheid voor prikkels, zoals door visite, muziek of de televisie
- gevoelens van faalangst, weinig eigenwaarde en depressie
Een burn-out genezen
Even rust nemen of bijtanken is niet meer de oplossing. Een burn-out is niet zomaar omkeerbaar. Sommige mensen met een burn-out moeten daarom meer dan een jaar stoppen met werken. Alhoewel het herstel draait om rust, is deskundige begeleiding en veelal ondersteuning door een psycholoog essentieel. De burn-out is veroorzaakt door het jarenlang negeren van je eigen grenzen. Je moet zien te achterhalen hoe dit heeft kunnen gebeuren om ervoor te zorgen dat het in de toekomst niet weer gebeurt. Je leert je overtuigingen, gedachten en gedrag te veranderen en jezelf een nieuwe levensstijl aan te meten. Met die nieuwe levensstijl behoud je in de toekomst de controle over je energie en de regie over je leven.
Als je hebt geconstateerd dat dit aan de hand is, is het belangrijk om in actie te komen zodat je stress niveau daalt en de oorzaak wordt aangepakt. En het liefst allebei. Meestal kun je zelf meer doen dan je denkt.
Gun jezelf of een iemand die je kent om het op een rijtje te zetten. Een coach kan je hiermee helpen. Samen stel je concrete en haalbare doelen en vinden we de juiste balans tussen verstand, gevoel, werk en privé zodat jij met perspectief en vol vertrouwen de toekomst tegemoet gaat.
Meer weten over onze individuele aanpak voor werknemers?